O słońcu, witaminie D i… przeprowadzkach

Można uznać, że fakt, iż słońce to główne źródło witaminy D, to wiedza powszechna, ale czy wiemy, dlaczego w praktyce przebywanie na słońcu oraz jej suplementacja są tak ważne dla naszego zdrowia? Ładna opalenizna czy wytwarzanie serotoniny, czyli hormonu szczęścia, to tak naprawdę „efekty uboczne” przyjmowania witaminy D poprzez promienie słoneczne. Jej najważniejsze działanie obejmuje również inne obszary, a niedobór może mieć katastrofalne skutki dla organizmu. Nie bez powodu porównuje się jej wpływ nawet nie do innych witamin, a do hormonu (1)!

Stabilność emocjonalna, odporność czy mocne kości – dlaczego tak bardzo potrzebujemy witaminy D?

Zacznijmy od aspektu emocjonalnego – wspomniana już serotonina produkowana dzięki witaminie D to neuroprzekaźnik, który jest odpowiedzialny za nastrój i uczucie zadowolenia. Sprawa jest tutaj prosta – im wyższy jej poziom, tym mniejsze ryzyko depresji.

Kolejny bardzo ważny wątek to ten o witaminie D3, czyli jednej z bardziej popularnych postaci witaminy D. Nasila ona wchłanianie wapnia i fosforu z jelit, co „trzyma w ryzach” przytarczyce, nie dopuszczając do ich nadczynności, a co za tym idzie – osłabionej mineralizacji kości. Dzięki temu bardzo pozytywnie wpływa na nasz układ kostny i zęby, zapobiegając ich chorobom (2).

Witamina D jest też istotną składową zdrowego układu odpornościowego. Wspiera nie tylko tzw. odporność wrodzoną, ale też adaptacyjną. W pierwszej z nich kluczową rolę odgrywają odruchy takie jak kichanie, kaszel, wymioty czy pojawianie się stanów zapalnych – jest to wywodząca się z naszych genów reakcja organizmu na wirusy i bakterie. Drugi rodzaj odporności polega na działaniu przeciwciał i budowaniu pamięci immunologicznej. Witamina D ma wpływ na reakcje komórek w naszym organizmie, regulując ich skalę i kontrolując m.in. stany zapalne. Jej niedobór powoduje więc, że nasze ciało nie do końca jest w stanie się obronić przed różnymi bakteriami i wirusami, będąc przez to bardziej podatnym na infekcje górnych dróg oddechowych i narażając się na ich ciężki przebieg (4).

Jak to w końcu jest z absorbowaniem witaminy D ze słońca?

Niedobór witaminy D w organizmie to problem nawet aż 88% populacji całego świata i 90% Europejczyków! Niestety, w dużej części krajów europejskich klimat nie sprzyja naturalnemu absorbowaniu witaminy D ze słońca. W samej Polsce oficjalnie mamy zaledwie 66 dni słonecznych w skali roku, na dodatek praktycznie wszystkie przypadają na okres od kwietnia do września. Nie jesteśmy w stanie nasłonecznić się na zapas, co zatem z pozostałą częścią roku?

Co ciekawe – nawet Hiszpanie ze swoimi 285 dniami słonecznymi w ciągu roku cierpią na niedobory witaminy D, zwłaszcza wśród starszych osób. W tym przypadku powodem jest brak ekspozycji na słońce z uwagi na wysokie temperatury w połączeniu z nieodpowiednią dietą (3). Wygląda na to, że przeprowadzka do cieplejszego kraju nie jest więc żadną gwarancją naturalnego uzupełnienia braków witaminy D w organizmie.

Witamina D i choroby wynikające z jej braku

Jednym z poważniejszych zagrożeń związanych z niedoborem tytułowej witaminy jest ryzyko osteoporozy i krzywicy u dzieci. Witamina D znacząco wspomaga bowiem mineralizację kości, potęgując wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach. Wpływa też na dziesiątki innych procesów i organów w ciele, dlatego sprawdzanie jej poziomu to jeden z pierwszych kroków przy diagnozie i leczeniu m.in. niewydolności wątroby czy cholestazy, chorób nerek, chorób ziarniniakowych (m.in. gruźlicy, trądu, choroby Leśniowskiego-Crohna), otyłości, a także chorób autoimmunologicznych, np. nowotworów złośliwych, czy sercowo-naczyniowych jak nadciśnienie tętnicze.

Bezpieczna i skuteczna suplementacja witaminy D

Witamina D ma zbawienny wpływ na zbyt wiele aspektów w naszym ciele, aby pozostawić jej poziom nieuregulowany. Co ważne – jej suplementacja może wiązać się z pewnym ryzykiem, ponieważ natężone wchłanianie wapnia, które potęguje, może powodować odkładanie się go w naczyniach krwionośnych. Jest to jeden z powodów, dla których ważne jest spersonalizowanie dawki suplementowanej witaminy D. Pod uwagę bierze się wzrost, wagę, wiek oraz oczywiście poziom niedoboru (5). Wyestymowana dawka może być nawet wyższa niż ta rekomendowana dla populacji ogólnej, natomiast istnieją preparaty, które w sprytny sposób wykorzystują działanie witaminy D i łączą ją z innymi, uzyskując maksymalnie skuteczne suplementy.

My do olejku z witaminą D3 dodaliśmy też witaminę K2. D3 zwiększa wchłanianie wapnia, a K2 kieruje go tam, gdzie jest potrzebny – do kości. Witamina K2 pomaga ponadto zachować elastyczność naczyń, zmniejszając ryzyko ich uszkodzeń i tworzenia złogów, co zmniejsza ryzyko suplementacji samej witaminy D opisywane wcześniej (6).